Ekonomist
  • Экономика
    • Макроэкономика
    • Тұрақты даму
    • Гендерлік экономика
    • Еңбек
    • Теңсіздік
    • Кедейлік
    • Архив
  • Қаржы
    • Қаржы
    • Инвестициялар
    • Инфляция
    • Кірістер
    • ESG
    • Мемлекеттік қарыз
  • Бизнес
    • Адами капитал
    • Ауыл шаруашылығы
    • COVID-19
  • Технология
    • Технологиялар
    • Цифрлық экономика
    • Жасанды интеллект
  • Сарапшы
  • Серіктес
  • Жоба
    • Жоба жайлы
    • БАҚ біз туралы
    • АЭФ-2019
    • Контактілер
  • ru RU
  • kz KZ
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижелерді көру
  • Экономика
    • Макроэкономика
    • Тұрақты даму
    • Гендерлік экономика
    • Еңбек
    • Теңсіздік
    • Кедейлік
    • Архив
  • Қаржы
    • Қаржы
    • Инвестициялар
    • Инфляция
    • Кірістер
    • ESG
    • Мемлекеттік қарыз
  • Бизнес
    • Адами капитал
    • Ауыл шаруашылығы
    • COVID-19
  • Технология
    • Технологиялар
    • Цифрлық экономика
    • Жасанды интеллект
  • Сарапшы
  • Серіктес
  • Жоба
    • Жоба жайлы
    • БАҚ біз туралы
    • АЭФ-2019
    • Контактілер
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижелерді көру
Ekonomist
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижелерді көру
Басты бет Макроэкономика

Нақты минус: 2020 жылдың күзіндегі экономика министрлігінің бес жылдық болжамында не жаңалық бар?

Сергей Домнин Сергей Домнин
10.01.2021
Ekonomist.kz

Ekonomist.kz

Қазақстандағы макроэкономикалық болжамдарды бірнеше мемлекеттік және жеке құрылым дайындайды. Ал ашық жарияланатыны бір ғана құжат. Ол – ҚР Ұлттық экономика министрлігінің әлеуметтік-экономикалық дамудың бесжылдық болжамы (ӘЭДБ).

Көктемнен бері ҚР 2020 жылға арналған ӘЭДБ макроэкономикалық көрсеткіштері өзгерген жоқ. Дегенмен осы уақыт ішінде көптеген халықаралық ұйым қазақстандық экономикаға деген жоспарларын үш рет түзеп үлгерді. 2020 жылдың қазан айының соңында 2020-2024 жылдарға өзгертілген ӘЭДБ шықты. Жаңартылған болжамның негізгі көрсеткіштері елдің бас жоспарлау ведомствосының бұрынғы болжамдарынан айтарлықтай өзгерген. Экономика министрлігі биыл экономикада өздері күткеннен де айтарлықтай құлдырау болатынын мойындады.

 

Дағдарыс жылы

Жаңартылған ӘЭДБ-де министрлік биыл экономиканың кері кететін жылы емес, нақты дағдарыс жылы болатынын мойындайды: қазан айында ЖІӨ динамикасы туралы болжам сәуірмен салыстырғанда 0,9-2,1%-ға дейін нашарлады.

Көлік секторындағы дағдарыс (жыл ішінде -9,5%) және сауда (-6,2%) экономиканы ылдиға қарай сүйремек. Оған қазақстандықтар локдаун режимінде отырған 14 апта әсер етті. ӘЭДБ бойынша сәуір айында көлік саласы – 1,0%-ға, сауда – 0,2%-ға неғұрлым жәй төмендейді деп болжанған еді.

Жалпы проблемалармен қатар, 2020 жылды бірнеше маңызды сала өсіммен аяқтайды. Ақпарат пен байланыс саласы 8,3%-ға өсім көрсетеді. Бұл негізінен интернет пайдалану қарқынының артуына байланысты. Биыл органикалық өсімге «карантин факторы» қосылды: жедел цифрландыру кезеңін сауда және тамақтану салалары бастан өткерді. Локдаун кезінде ZOOM, Skype сияқты платформалар, сондай-ақ Microsoft Teams, Cisco Webex Teams және Slack сияқты ұжымдық жұмыс бағдарламалары арқылы қашықтан коммуникация жасауға сұраныс қалыптасты.

Ауыл шаруашылығы жылды 4,9%-ға өсіммен аяқтайды. Жақсы өнім (20,8 млн тонна астық) жиналды. Сондай-ақ мал шаруашылығындағы өсімнің тұрақты көрсеткіші жоспарланғаннан (3,2%) неғұрлым серпінді болғанын көрсетті.

Өнеркәсіп сәуір айында күткендей көп құлдырамайды: жыл қорытындысы бойынша, 2,9% орнына 0,5% төмендегенін көрсетті. Мұнай алудың азаюының салдарынан тау-кен өндіру өнеркәсібіндегі дағдарыс (нақтыланған болжам бойынша -4,1%) саланы кері сүйрейді. Мұнай өндіру ӘЭДБ сәуір айында белгілеген 86 млн емес 85 млн тонна болады, алайда бұл 2019 жылдың көрсеткішінен 6,1%-ға аз (90,5 млн). Тау-кен секторындағы және тікелей мұнай өндірудегі болжамдарды түзету жыл басындағы биржалық тауарлар бағасының дағдарысына байланысты жасалды. Өткен сәуірде мұнай бағасы тарихи минимумға дейін төмендеп, ОПЕК-ке кіретін елдер кезекті мәмілесін жасады. Оның қорытындысы бойынша елдер (соның ішінде ҚР да бар) өндіруді шектеуі керек болды. Өнеркәсіптік металдар нарығында да құлдырау бар.

Өңдеу өнеркәсібі жылды 3,7%-ға өсіммен аяқтайды, дегенмен сәуір айында оның алдағы күні бұлыңғыр (-1,1%) еді. Өңдеу ісінде оң динамика ең алдымен Қытайға мыс жөнелтуді арттыратын металлургтердің жақсы жағдайына байланысты. Азық-түлік өнеркәсібі де қарқынын арттырды. Коронадағдарыс фармацевтика саласына тың серпін берді. Мемлекеттік қолдаудың арқасында автоөнеркәсіп те қарқынды дамуда.

 

Күткендегіден көп емес

Болжамның түйіні: ҚР экономикасы 2020 жылды дағдарыста аяқтайды. Атап айтқанда, өнеркәсіп, сауда және көлік саласында қиындық көп.

Жаз айында-ақ мұндай жағдай экономика министрлігі үшін базалық болжам деп қарастырылмаған еді. Министрлік экономика тез көтеріледі және қуатты фискалдық ынталандыру аясында өсім болады деп үміттенді.

«Қызмет көрсету» секторы қарқынды дамып келеді, өндіріс саласында да жоғары динамика байқалады. Нәтижесінде, жыл соңына қарай шағын оң өсімге қол жеткізе аламыз деп болжауға негіз бар», – деп мәлімдеген еді 2020 жылғы шілдеде ҚР Ұлттық экономика вице-министрі Мәди Такиев.

Жаңа болжам қаншалықты орындалуы мүмкін? Журналистер мен талдаушылар ең көп талап ететін көрсеткіш – ЖІӨ динамикасы: ЖІӨ болжамдарын әртүрлі ұйымдар береді, сондықтан оларды бір-бірімен оңай салыстыруға болады, ауытқу байқалатын жерлерін оңай анықтауға болады.

Қазіргі болжам (2020 жылы -2,1%) халықаралық институттар мен ҚР Ұлттық банкі берген болжамдардан әлі де жоғары, бірақ -0,9% бұрынғыға қарағанда шынайы көрінеді.

ҰЭМ болжамы бойынша, 2020 жылдан кейін Қазақстан экономикасының серпіні мынадай болады: келесі жыл серпіліс жылы болады. ЖІӨ 4,3%-ға өседі, яғни Қазақстанға дағдарысқа дейінгі деңгейге келуге бір жыл жетеді. 2022 жылы өсім 4,4%-ға дейін, 2023 жылы – 4,6%-ға дейін, ал 2024 жылы 4,7%-ға дейін жеделдейді. Ол үшін ең алдымен өнеркәсіп – тау-кен өндіру және өңдеу өнеркәсібіне алғыс айтуымыз керек. 2023 жылға қарай мұнай өндіруді 100 млн тоннаға дейін ұлғайтудың арқасында тағы бір серпін болады.

Бұл жаңартылған болжам 2020 жылдың қазан-қараша айларында дамыған экономикаларды тұншықтырған коронавирустың екінші толқынының қаупі мен осыған байланысты нарықтағы тұтынуға қатысты түзетулерді ескермейді. Егер әлем 2021 жылдың екінші жартысында ғана жаппай егіле бастаса, біз вирустың тіпті үшінші толқынына да куә болуымыз мүмкін. Бұған негізінен дамушы елдер бейім.

Жаңартылған болжамда экономиканы жедел көгалдандыру бағдарламалары (Еуропаның Green Deal-ы сияқты) тудыратын қатер ескерілмеген. Ол бағдарлама бойынша жасыл жобаларға мол инвестиция салу, көміртекті бейтараптандырмағаны үшін салынуы мүмкін айыппұлдар немесе қосымша салықтар сияқты тәуекелдер бар.

АҚШ-та президент ауысуы салдарынан Қазақстанның басты экономикалық серіктестерінің бірі – Ресейге салынатын санкциялар қатаңдауы мүмкін деп болжанып отыр. «Санкциялы» және «санкциясыз» сценарийлерге қатысты өзгеріс тек РФ экономикасына ғана емес, Қазақстанға да әсер етпек.

Егер ӘЭДБ-нің келесі басылымында осы айтылған тәуекелдер ескерілсе, болжам одан да шынайы болар еді.

 

Тегтер: ЖІӨмакроэкономикаҰлттық экономика министрлігі
Алдыңғы жазба

Әлеуметтік кодекс: кімге және неге керек?

Келесі жазба

COVID дәуіріндегі және одан кейінгі компанияларға арналған ESG қоғамдық құндылық компасы

Сергей Домнин

Сергей Домнин

Экономический обозреватель

Статьи по теме

Новый глобальный экономический консенсус

Жаңа ғаламдық экономикалық консенсус

19.11.2021
Лизинг в Казахстане: куда растет рынок?

Қазақстандағы лизинг нарығы қалай дамып барады?

10.08.2021
Техно-феодализм побеждает

Tехнофеодализм қарқын алып келеді

06.08.2021
Глобальный налог: дьявол кроется в мелочах

Ғаламдық салықтың көзге көріне бермейтін кемшін тұстары

06.08.2021
Назревающий стагфляционный долговой кризис

Стагфляция дағдарысы

06.08.2021
Лидеры и отстающие в восстановлении экономики после пандемии

Постпандемиялық кезеңдегі көшбасшылар мен артта қалған мемлекеттер

06.08.2021
Көбірек жүктеу

Популярное за месяц

Что такое государственный долг и как он появляется?

Мемлекеттік қарыз қалай пайда болады?

14.02.2021
АПК-2020: борьба за субсидии и результат

Агроөнеркәсіп кешені-2020: субсидия мен нәтиже бәйгесі

08.04.2021
Саяси транзит кезеңінде экономикаға төнетін қауіп-қатер

Саяси транзит кезеңінде экономикаға төнетін қауіп-қатер

03.03.2021
Распространение услуг по уходу за детьми на работников неформальной экономики: уроки политики, извлеченные из опыта стран

Бейресми экономика қызметкерлері арасында бала күтімі қызметінің таралуы: талай елдің тәжірибесінен алынған саясат сабақтары

22.11.2021
Новый глобальный экономический консенсус

Жаңа ғаламдық экономикалық консенсус

19.11.2021
Новые глобальные правила для более справедливого продовольственного будущего

Азық-түлік саласындағы жаңа ғаламдық ережелер

29.08.2021

Свежие новости

Распространение услуг по уходу за детьми на работников неформальной экономики: уроки политики, извлеченные из опыта стран

Бейресми экономика қызметкерлері арасында бала күтімі қызметінің таралуы: талай елдің тәжірибесінен алынған саясат сабақтары

22.11.2021
Новый глобальный экономический консенсус

Жаңа ғаламдық экономикалық консенсус

19.11.2021
Новые глобальные правила для более справедливого продовольственного будущего

Азық-түлік саласындағы жаңа ғаламдық ережелер

29.08.2021
Топ 3 барьера развития женского предпринимательства

Әйелдер кәсіпкерлігін дамытудың басты 3 кедергісі

10.08.2021
Instagram Telegram Youtube
Ekonomist

Подпишитесь на рассылку

Политика сайта

При работе с материалами сайта разрешено использование текста с обязательной гиперссылкой на источник. Редакция сайта не всегда разделяет мнения авторов статей.

© 2024 Ekonomist - только важное| Все права защищены.

  • ru RU
  • kz KZ
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижелерді көру
  • Экономика
    • Макроэкономика
    • Тұрақты даму
    • Гендерлік экономика
    • Еңбек
    • Теңсіздік
    • Кедейлік
    • Архив
  • Қаржы
    • Қаржы
    • Инвестициялар
    • Инфляция
    • Кірістер
    • ESG
    • Мемлекеттік қарыз
  • Бизнес
    • Адами капитал
    • Ауыл шаруашылығы
    • COVID-19
  • Технология
    • Технологиялар
    • Цифрлық экономика
    • Жасанды интеллект
  • Сарапшы
  • Серіктес
  • Жоба
    • Жоба жайлы
    • БАҚ біз туралы
    • АЭФ-2019
    • Контактілер

© 2024 Ekonomist - только важное| Все права защищены.